Minik yavrunuz doğduğunda tüm hayatınız değişebilir. Ağlamalar, gece uykusuzluklarıyla tanışırsınız. Yenidoğan bebeğinizin bu hırçınlıklarının biteceğini düşünürsünüz. Ama büyüdükçe başka türlü huysuzluklar baş gösterebilir. Sinir küpü haline gelen bebeğiniz, sizi itiyor, ısırıyor, tırmalıyor, hatta mamasını yemeyip tükürüyor ve eliyle itiyor mu? Bebekler dünyaya dair ön bilgiye sahip olmadan hayata adım atıyor, deneyimledikleri şeylerin anlamlarını zaman içerisinde, bilinçleri oluşup neden-sonuç ilişkilerine vakıf oldukça anlıyorlar. Anlayamadıkları noktada ise sinirlenebiliyor, hırçınlaşabiliyor ve üzülebiliyorlar. Bunun dışındaki durumlarda hırçınlıklarının başka sebepleri de olabiliyor. Peki onu sakinleştirmenin yollarını biliyor musunuz? Acıbadem Fulya Hastanesi Psikolog Sena Sivri, bebeğinizi sinirlendiren durumları anlattı ve onu nasıl sakinleştirebileceğiniz konusunda tüyolar verdi.
Sinir krizinin eşiğindeki bebeğinize nasıl davranmalısınız?
*Zorla yemek yedirmeyin:
Aç olduğunu düşündüğünüzde aslında bebeğiniz tok olabilir ve ısrarla verdiğiniz gıdayı reddeder. Onu zorlarsanız sinirlenebilir. Ne yapmalısınız?: Bebeğiniz hırçınlaştığında ısrarcı olmayın, dikkatini dağıtıp biraz zaman geçtikten sonra yemek yedirmeyi tekrar deneyin.
*Yürümeyi öğrenirken dikkat:
Hareket kabiliyeti gelişmeye başladıkça daha çok hareket etmek ister. Ancak yürümeye başlamasıyla birlikte başarısızlık duygusuyla tanışır. Her ayaklanıp attığı birkaç adımdan sonra düşmek, onu mutsuz eder ve bu da sinirli, üzgün olmasına, ağlamasına sebep olur. Ne yapmalısınız?: Yürümeye çalışıp düştüğünde ve buna sinirlenip ağladığında onu motive edin, destekleyin.
*Oyuncaklarını fırlatırsa cezalandırmayın:
Mama kaşığını veya oyuncaklarını yere atmak gibi davranışlar sergileyebilir. İlk seferinde bir şey demeyip, attığı nesneleri geri verip, ikincisinde ise otoriter veya sinirli bir şekilde “hayır” demeniz, onun ne olduğunu anlamamasına ve engellenme hissiyle hırçınlaşmasına neden olabilir. Ne yapmalısınız?: Bu durumda onu cezalandırmayın. Oyuncağını sinirlenip yere attığında oyuncağı kaldırmayın. Atma, kırma, vurma gibi davranışlarda bulunduğunda dikkatini başka şeye çekmeye çalışın. Mesela; en sevdiği oyuncağı ile oyalamaya çalışın. Daha da önemlisi neden sinirlendiğine odaklanın. Belki de mama koltuğunda oturmaktan çok sıkılmıştır.
*Konuşmayı yeni öğrendiğini unutmayın:
Konuşmaya başlamasıyla beraber kendini ifade etmenin mutluluğunu yaşarken, bir yandan da kelime dağarcığı kısıtlı olduğu için kendini ifade edemediği, doğru kelimeyi bulamadığı zamanlar olur. Bunlar da onun sinirlenmesine ve hırçın tepkiler vermesine yol açabilir. Ne yapmalısınız?: Kendini ifade edemediğinde hırçınlaşmasının normal olduğunu unutmayın, sabırlı davranın. Dil becerisini geliştirmek için ona masal okumayı, bir şeyler anlatmayı, iletişim halinde olmayı deneyin.
*O da yorulabilir:
Hareket kabiliyetinin kısıtlılığına bağlı olarak kendini engellenmiş hisseder ve bu dönemde bebek arabasına bindirilmek, banyo yaptırılması, üstünün değiştirilmesi gibi eylemler anne babanın belirlediği saat ve kontrollerde olduğu için onu yorabilir. Bu yorgunluk hissi de sinirlenmesine sebep olur. Ne yapmalısınız?: Israrcı olmayın. Mecburiyet gerektirmeyen durumlar dışında (bir yere gidilmesi, üstünü kirlettiğinde değişmesinin gerekmesi vb) yaptırmaya çalıştığınız hareketi yapması için onu zorlamayın, yerini değiştirmeyin, yattığı/oturduğu yerden kalkmak istemiyorsa ısrar etmeyin, dinlenmesine fırsat tanıyın.
*Yabancılık duyabilir:
Bebekler 6-7 aylık iken anne ve babasını diğer yabancılardan ayırmaya başlar ve onlar hariç kimsenin kucağına gitmek istemez. Çünkü yabancılar tarafından kucağa alındığında kendini güvensiz hisseder, sinirlenir, tepkisini göstermek için de ağlar veya bağırır. Ne yapmalısınız?: Yabancıların kucağına gitmek istemediğinde ısrarcı olmayın. Sizin için anneniz ve arkadaşlarınız çok yakınınızdır. Ancak bebeğiniz için sizin haricinizdeki herkesin bir yabancı olduğunu unutmayın.
*Bebekler de rahatsızlanırlar:
Bebekler de yetişkinler gibi fiziksel değişimlerden etkilenirler. Büyüme sürecinde diş çıkarmak gibi kendisini huzursuz eden yeni fiziksel değişikliklerle karşılaşır ve tanışır. Bu da hırçınlaşmasına sebep olabilir. Örneğin yeni çıkardığı dişlere alışmaya çalışırken ağrı ve batma hissi onu çok rahatsız edebilir. Aynı zamanda hastalandığında, ateşlendiğinde, ağrısı ya da gaz sorunu olduğunda çok huzursuz olabilir. Yetişkinler bile ağrı ve rahatsızlığı hissedip huzursuzluğa kapılırken, bebekler kendilerini ifade edemedikleri için bu problem daha da yoğun yaşanır. Ne yapmalısınız?: Bebeğinizin tepkilerine duyarlı olup sıkıntı yaşadığı durumu anlayın ve hekimin tavsiyesi doğrultusunda onu rahatlatacak yöntemleri uygulayın, en önemlisi de sabırlı olun.
Sinirli bebeğinizi sakinleştirmek için bunları deneyin!
- Onun bebek olduğunu unutmayın. Yeni şeyler deneyen, gelişen fakat hala anne ve babasının yardımına muhtaç olduğunu kendinize hatırlatarak sabırlı olun.
- Anne ve baba olarak çocuğunuzun hırçınlaştığı zamanlara yönelik ortak bir dil ve tutum geliştirin. Farklı tepkiler almak bebeğinizin kafasını iyice karıştırıp onu daha hırçın hale getirebilir.
- Yeterli ve etkin vakit geçirmeye çalışın, her zaman onunla ilgilendiğinizi ve ihtiyacı olduğunda orada olacağınızı hissettirin.
- Sinirlendiğinde bebeğinizle konuşun. Onu sakinleştirecek cümleler kurup, sevdiği şarkı ve ninnileri söylemeniz sakinleşmesine yardımcı olacaktır.
- Sinirlendiğinde tıpkı kendiniz sinirlendiğinizde olduğu gibi düşünün. Bebeğinizi neyin sinirlendirdiğini anlamaya çalışın. Belki de beşiğin içinde oturmaktan çok sıkıldı ve dışına çıkmak istiyordur.
