Kadın kanserleri günümüzde giderek yaygınlaşırken, bu konudaki en büyük etkenlerden biri, 200’den fazla türü bulunan HPV virüsü.
HPV virüsü nedir?
HPV virüsünün 200’den fazla türü bulunuyor ve bu virüs cinsel yolla bulaşıyor. HPV virüsü, rahim ağzı kanserinden dil ve bademcik kanserine dek birçok kansere yol açabildiği gibi, kanser HPV virüsü alındıktan yıllar sonra ortaya çıkabiliyor. Öte yandan HPV kaynaklı hastalıkların çoğu HPV aşısıyla engellenebiliyor. Pek çoğumuzun adını bile duymadığı ama gerek dünyada gerekse ülkemizde milyonlarca kişide bulunan HPV virüsü (insan papilloma virüsü), her yıl daha da yaygınlaşıyor. Cinsel yolla bulaşan HPV virüsü öylesine yaygın bir virüs ki, HPV virüsü taşıyan biriyle vajinal, anal veya oral cinsel temas yapılırsa bulaşma olabilir. Enfekte olmuş birisiyle cinsel temastan sonra belirtiler hemen ortaya çıkabileceği gibi, yıllar sonra da gelişebilir. Bu nedenle virüsün ne zaman bulaştığını anlamak ise zor. Cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyon olan HPV virüsünün 200’den fazla türü bulunurken, dünyada milyonlarca kişi, çoğu gençliğin sonlarında ve 20’li yaşların başında, halen HPV virüsü taşıyor.
Siğillerden kansere!
HPV bazı kişilerde bağışıklık sisteminin etkisiyle kendiliğinden kaybolup sağlık sorununa yol açmazken, milyonlarca kişide ise genital siğiller ve çeşitli kanserlere yol açabiliyor. HPV virüsü bulaşmış olsa bile, çoğu kişide bağışıklık sisteminin etkisiyle HPV virüsü kendiliğinden kayboluyor ve herhangi bir sağlık problemine neden olmuyor. Ancak bağışıklık sistemi zayıf kişiler HPV virüsü ile mücadelede şanslı olamıyor. HPV virüsü gitmezse ya da kaybolmazsa, genital siğiller ve kanser gibi sağlık sorunlarına neden olabiliyor. Bir kadın doğum hekimi genital bölgeye bakarak siğilleri teşhis edebiliyor. ABD'de yapılan bir araştırmada cinsel yönden aktif olan 100 çocuktan birinde herhangi bir zamanda genital siğil olduğunun rapor edilmiş durumda. Aynı araştırmaya göre her yıl dünyada yaklaşık 5 milyon kişiye HPV virüsü ve genital siğil teşhisi, 1.5 milyon kadına da serviks kanseri (rahim ağzı kanseri) teşhisi konuldu.
Önlem almak, tedaviden daha etkili!
HPV virüsü; vulva (dış genital bölge), vajina, penis veya anüs (makat) kanseri dahil olmak üzere özellikle ve öncelikle serviks (rahim ağzı) ya da rahim boynu, dil ve bademcik kanseri dahil olmak üzere boğazın arkasında kansere neden olabiliyor. Virüsün kendisi için kesin bir tedavi şekli bulunmuyor. HPV virüsünün neden olabileceği sağlık sorunları için tedaviler ise var. Tedavi edilmeden bırakılırsa, genital siğiller kaybolabilir, aynı kalır veya boyut ya da sayı olarak büyür. Rutin Pap smear testleri yaptıran ve gerektiğinde takip edilen kadınlarda, kanser gelişmeden önce sorunlar tespit edilebiliyor. Önlemek, her zaman tedaviden daha etkili. HPV kaynaklı hastalıkların çoğu, piyasada iki çeşidi bulunan HPV aşıları tarafından engellenebiliyor.
Aşı ile korunmak mümkün!
HPV virüsü riski aşı ile en aza indirilebiliyor ve HPV aşısı güvenli ve etkili bir yöntem. Ulusal ve uluslararası sağlık kuruluşları HPV virüsü kaynaklı kanserlerden korunmak için 11-12 yaş arasındaki tüm erkek ve kızlara iki veya üç doz HPV aşısı yaptırmalarını öneriyor. Eğer daha önce aşı yapılmadıysa, erkekler için 21 yaşına kadar, kadınlar için de 26 yaşına kadar HPV aşısı yapılabiliyor. 21-65 yaş arasındaki kadınlarda rutin tarama (smear ve gerekirse HPV tarama testi) rahim ağzı kanserini önleyebiliyor. Cinsel yönden aktifseniz her cinsel temasta kondom gerekiyor. Bu, virüs riskini düşürse de, HPV prezervatifin kapsamadığı bölgelere bulaşabiliyor; bu nedenle prezervatifler HPV virüsüne karşı tamamen koruma sağlamayabiliyor. Karşılıklı bir şekilde tek eşlilik ilişkisinde olmak ise en önemli tedbir.
