Cilt sağlığı, neredeyse herkes için estetik açıdan da çok önemli olduğundan, bakımı ve temizliğine her gün özen gösterilen bölgelerden bir tanesi… Ancak gösterilen tüm özene rağmen cilt sorunları her zaman tamamen yok olmayabiliyor. Kimi zaman ihmalden kimi zaman da yanlış bakımdan dolayı kalıcı izler dahi bırakabilen akneler, sadece ergenlik değil, vitamin takviyeleri, kozmetik ürünler veya stresten de kaynaklanabiliyor. Yüzün yanı sıra omuz, sırt ve göğüs bölgesinde de kendini gösteren akne tedavisinin uzun sürebildiğini söyleyen Acıbadem Beylikdüzü Tıp Merkezi Dermatoloji Uzmanı Dr. Mehmet Özeren, akneye yol açan nedenleri anlatarak önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
Ergenlikte hormonlar değişiyor
Ergenlikte değişen hormonlar kişilerin cildinde de değişimlere neden olabiliyor. Bu hormonal etki ile deride üretilen yağ miktarı artıyor. Yağ bezlerinde faaliyetin artması da bu bezlerin dışarı açılan kısımlarında hücrelerin birikmesine ve tıkanmasına neden olarak akne oluşumunun ilk evresini başlatıyor. Daha sonra bakterilerin üremesi ile iltihabi durum ortaya çıkıyor. Bu tablo kişide siyah ve beyaz noktalara, üzeri irinli şişliklere, kırmızı lekelere hatta fındık büyüklüğünde kistik yapıların oluşumuna yol açıyor. Sivilce döküntüleri yüz, sırt, omuz ve göğüs gibi yağlı bölgelerde görülüyor.
Kozmetik ürün seçerken dikkat!
Kozmetik malzemeler ve yoğun kozmetik kullanımı ergenlik sonrası gelişen aknelerin en önemli nedenlerinden. Bazı kozmetik ürünler kullanılmaya başlanmasından aylar sonra da ciltte akne oluşumuna neden olabiliyor. Kozmetik ürün seçiminde akne yapıcı potansiyellerin iyi incelenmesi önem taşıyor. Saçın kolay taranması ve şekillendirilmesi için kullanılan ürünler de yüzde siyah noktalara yol açabiliyor.
Çok stres altındaysanız…
Aşırı stres tek başına akne oluşumuna neden olabiliyor. Bunun yanı sıra kişi özellikle yoğun stres altındayken de bazen farkında olmadan derisinde bulduğu ufak bir akneyi veya pürüzü tırnakları ile kazıyıp bir yara haline getirebiliyor. Bu da akne tedavisine cevap alınmayan, iz ve leke bırakan bir tabloyu ortaya çıkartıyor. Böyle bir durumla karşılaşıldığında akne tedavisinin yanı sıra psikolojik destek alınması da tedavinin başarısı için önem taşıyor.
İlaçların yan etkileri akneye yol açabiliyor
Bazı ilaç tedavilerinin yan etkileri akneye neden olabiliyor. Akneye neden olan ilaçların başında ağızdan alınan uzun süreli kortizon tedavileri geliyor. Sporcuların kullandığı anobolik steroidler ile bazı ilaçlar ve uzun süreli B vitamini kullanımı da akneye yol açabiliyor ya da mevcut akneyi şiddetlendirebiliyor. Bu nedenle akne şikayeti ile dermatoloji uzmanına giden hastaların kullandıkları ilaç ve vitaminlerin isimlerini doktoruna bildirmeleri gerekiyor.
İşlenmiş karbonhidrat şiddetlendiriyor
Diyet ve akne arasında ispatlanmış bir ilişki bulunmuyor. Ancak yapılan son araştırmalar işlenmiş karbonhidrat tüketiminin akneyi şiddetlendirdiğine işaret ediyor. Bu nedenle sağlıklı beslenmeye de dikkat etmek önem taşıyor.
Cilt yapısı da etkili
Cilt yapısı akne oluşumunda önemli bir faktör. Yapılan çalışmalar, yağlı ciltli, gözenekleri genişlemiş kişilerin erişkin aknesine daha yatkın olduğunu ortaya koyuyor. Erişkin aknesi, ‘ergenlik sivilceleri erişkin yaşlara kadar devam edenler’ veya ‘erişkin yaşta ortaya çıkanlar’ şeklinde ikiye ayrılıyor. Ergenlik sivilcesi erkeklerde, erişkin aknesi ise kadınlarda daha sık görülüyor. Erişkin aknesi iltihaplı olmaya ve iz bırakmaya daha meyilli oluyor.
Sigara akne şiddetini artırıyor
Bilimsel çalışmalar, ergenlik sonrası oluşan sivilceler ile sigara içimi arasında bir ilişki olduğunu ortaya koyuyor. Fazla sigara tüketimi, aknenin şiddetinde artışa neden oluyor.
Bazı meslekler akne oluşumunu tetikliyor
Akne, bir meslek hastalığı bulgusu olarak da ortaya çıkabiliyor. Daha çok mineral yağlar, petrol yağları, klorlu hidrokarbonlar, kömür katranı, PVC (polivinil klorit) gibi kimyasal maddelerle teması olan kişilerde akne oluşumu görülebiliyor.
Erken ergenliğin ilk bulgusu
Kız çocuklarının 8 yaşından; erkek çocukların ise 9 yaşından önce ergenliğe girmesi erken ergenlik olarak biliniyor. Erken ergenlik, çocuklarda çok hızlı büyümeye sebep olup, büyüme sürecinin kısa sürmesine ve boylarının beklenenden kısa kalmasına yol açıyor. Çocuklarda erken yaşta başlayan sivilce oluşumu erken ergenliğin gözle görülebilen ilk bulgusu olabilir. Bu nedenle ergenlik yaşından önce görülen aknelerin hem ebeveynler hem de hekim açısından uyarıcı olarak görülmesi gerekiyor.
Yıllarca geçmeyen akne yumurtalık kistlerine işaret!
Kadınlarda çok yaygın görülen Polikistik Over Sendromu, bir başka adıyla yumurtalık kistleri; kalp hastalıkları, yüksek tansiyon ve diyabetten kısırlık ve obeziteye, saç dökülmesinden ses kısıklığına, kıllanmaya birçok hastalığa yol açabildiği gibi, deride yağlanma ve akneye de neden olabiliyor. Bu nedenle 20 yaşından sonra vücutta akne belirmişse ya da ergenlikte başlayan akneler 10 yıldan fazla süredir devam ediyorsa yumurtalık kisti olma ihtimali bulunuyor. Akne tedavisine direnç, tedavide başarısızlık ve nüks durumları yumurtalık kistlerinin bir işareti olabiliyor. Mevcut bulgular, hormon tetkikleri ve görüntüleme yöntemleri ile yumurtalık kisti tanısı konulabiliyor. Eğer böyle bir durum varsa, önerilen diyet ve spor faaliyetleri ile hormonal tedaviler aknelerin iyileşmesini hızlandırıyor. Basit bir sivilcenin, hormon bozukluğu tanısında önemli bir ipucu olabileceğinin unutulmaması önem taşıyor.
Bebekte akne neden olur?
Yeni doğan ve bebeklik döneminde görülen aknelere daha çok anneden geçen hormonların neden olduğu tahmin ediliyor. Bazıları basit tedavilerle geçerken, hormon yüksekliğinin diğer bulguları ile beraber olduğu durumlarda ise bebeklerde genetik bir hormonal bozukluğa işaret edebiliyor.
