BADEMCİK VE GENİZ ETİ  1. Bademcik ve geniz eti enfeksiyonları neden önemlidir?  Üst solunum yolu enfeksiyonları en yaygın bulaşıcı hastalıklardır. Üst solunum yolu enfeksiyonlarının da en sık görülenleri özellikle çocuklarda bademcik ve geniz eti enfeksiyonlarıdır. Çocuklar on yaşına kadar yılda ortalama 3-4 kez solunum yolu enfeksiyonu geçirirler. Doktor ziyaretlerinin yüzde 70'i solunum sistemi enfeksiyonlarından kaynaklanır.  2. Bademcik ve geniz eti enfeksiyonları yaygın mıdır?  Enfeksiyonlar sonbahar ve ilkbahar aylarında daha sıktır. Kalabalık ve küçük-kapalı mekânlar bakteri ve virüs gibi patojenlerin bulaşmasını kolaylaştırır. Bulaşma genelde damlacık yoluyla veya el sıkışta-öpüşme gibi doğrudan temas yoluyla gerçekleşir.  3. Bademcik ve geniz eti hastalıklarının belirtileri nelerdir?  Bademcik ve geniz eti enfeksiyonlarında klinik tablo genellikle ani başlar; hastalarda yüksek ateş, genel halsizlik ve yutkunma zorluğu vardır. Boyunda lenf bezlerinde büyüme, baş ağrısı, karın ağrısı, öksürük, burun tıkanıklığı ve burun akıntısı olaya eşlik edebilir.  4. Tekrarlayan bademcik enfeksiyonları neden önemsenmelidir?  Birkaç yıl, yılda 3 ve üzerinde bademcik enfeksiyonu geçiren çocuklarda ilerde akut romatizmal ateş hastalığı gelişebilir; eklemler, kalp kapakçıkları ve böbreklerde hasar oluşabilir. Tekrarlayan enfeksiyonlar bademcikler ve geniz eti dokusunda büyüme oluşturabilir ve bunun sonucunda da çocuklarda solunum yolunda tıkanmalar, nefes alma güçlükleri ortaya çıkar. Sıkıntı en çok uyku sırasında fark edilir; bu çocuklar genellikle horlayan ve uyku apnesi dediğimiz uykuda 10 saniyeyi geçen nefes durması yaşayan çocuklardır. Konuşma bozukluğu, yeme ve yutma güçlüğü, yüz ve diş yapısında bozulmalar olabilir. En ciddi sorunlardan biri de geniz eti hastalarında orta kulakta sıvı birikimine bağlı işitme kayıplarıdır. 

5. Bademcik ve geniz eti hastalıklarında tedavi yöntemleri nelerdir?  Hastalar Çocuk ve Kulak-Burun-Boğaz Hastalıkları uzmanları tarafından değerlendirilmeli ve tedavi planı birlikte yapılmalıdır. Enfeksiyon sırasında boğaz kültürü almak ve antibiyogram sonucuna göre uygun bir tedavi başlatmak en ideal yöntemdir.  6. Hangi durumlarda cerrahi tedaviye karar verilir?  Cerrahi endikasyonları 3 ana başlıkta toplayabiliriz: • Sık enfeksiyon geçirmeye bağlı sorunlar: Bir çocuk bir yılda 7 kez veya iki yıl arka arkaya yılda 5 kez veya birbirini izleyen 3 yıl boyunca yılda 3 kez ve üzerinde bademcik enfeksiyonu geçiriyorsa cerrahi gereklidir. Ama bazen tek bir şiddetli enfeksiyonda bile ameliyat kararı verilebilir. • Büyüklüğüne bağlı problemler: Hastalar nefes alma, yemek yeme ve yutmada zorluk çekerler ve horlarlar. Hastalığın ilerlemiş düzeyi, uykuda nefes durması yani uyku apnesidir. Bu tablo sağ kalp yetmezliği ve kor pulmonale dediğimiz akciğer sorununun gelişmesine neden olabilir. Bu gelişmeler yaşanmadan cerrahi müdahale yapılmalıdır. Ayrıca nadir görülmesine karşın, tek taraflı bademcik büyümesi de habis tümör olasılığı nedeniyle acil değerlendirme gerektirebilir. • Ağız kokusu ve bademcik taşları  7. Bademcik ve geniz eti ameliyatı nasıl yapılır?  Çocuklarda tercih edilen yöntem anestezi uzmanı eşliğinde genel anestezi ile ameliyattır. Ameliyat süresi yarım saatten kısadır. Ağız içinden çalışılarak bademcik ve geniz eti alınır. İşitme kaybının eşlik ettiği orta kulak sorunu bulunan olgularda, aynı seansta kulağa da müdahale edilebilmektedir. Hastaların ameliyat sonrası hastanede kalış süreleri 6-7 saattir.  8. Ameliyata engel durumlar var mıdır?  Öncelikle hastaların ameliyat sırasında akut enfeksiyon geçirmiyor olması tercih edilir. Ancak bademcik çevresinde apse gibi yaşamı tehdit edici boyutta bir enfeksiyon varsa, ameliyat, zaman kaybetmeden gerçekleştirilmelidir. Yarık damağı bulunan ve küçük dilinde anatomik varyasyonu olan çocuklara geniz eti ameliyatı önerilmez. Bu hastalarda hava yolu tıkanması ileri derecede ise ameliyat kısmi yapılabilir. Ameliyat sonrası sorun yaşatabilecek hastalığı bulunan çocuklarda ön değerlendirmenin iyi yapılması gereklidir. Bu bir ekip kararı olmalıdır.  9. Bademcik ameliyatı yapılması çocuğun bağışıklık sistemini zayıflatır mı?  Uygun endikasyon konulduğunda bademcik ameliyatı çocuğu zayıf düşürmez, tam tersine, kronik ve fonksiyonunu yitirmiş veya soluk yolunu iyice kapamış bademcikleri almak çocuğu rahatlatır, gelişmesini olumlu yönde etkiler.  10. Ameliyat sonrasında nelere dikkat edilmelidir?  Ameliyatı izleyen bir hafta içinde hastalara sulu ve yumuşak gıdalardan oluşan bir diyet uygulanır. Ameliyat olmuş çocuklara bir hafta süreyle sert, sıcak ve baharatlı yiyecek vermemek, gazlı, asitli içeceklerden kaçınmak gerekir. Bu dönemde özellikle dondurma iyi bir tercihtir.