Curcuma xanthorrhiza Roxb. - Java Zerdeçalı

BİTKİNİN ADI:

• Latince: Curcuma xanthorrhiza Roxb.
• İngilizce: Curcuma, Curcuma javanis, Java turmeric
• Türkçe: -
• Sinonimi (varsa): Curcuma xanthorrhiza D.Dietrich

FAMİLYASI:

Zingiberaceae

KULLANILAN KISMI:
Rizomları

GÜVENLİLİKLE İLGİLİ UYARILAR:

• Aktif maddeye karşı aşırı duyarlılık gelişebilir.
• Nadiren bağırsaklarda hareket artışı ve midede rahatsızlık oluşabilir.
• Mide ülseri ve asit fazlalığı olan kişiler kullanmamalıdır.
• Safra kanalı tıkanıklığında, safra taşı varlığında ve karaciğer rahatsızlığı olan kişilerde kullanılmamalıdır.
• Topikal kullanımı takiben aşırı güneşe maruz kalınmamalıdır; az miktarda saç kaybına neden olabilir.
• 2 haftalık kullanımı süresince hastalık belirtilerinin geçmemesi durumunda veya kullanımı sırasında istenmeyen etki görülürse hekime danışılmalıdır.
• Yeterli veri mevcut olmadığı için, 18 yaş altı çocuklarda kullanılması önerilmez.
• Yeterli veri mevcut olmadığı için, hamile ve emziren bayanlarda kullanılması önerilmez.
• Bitkisel ürünlerle tedavi konusunda eğitim görmüş hekim ve eczacı denetiminde kullanılmalıdır.

İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ VE DİĞER ETKİLEŞİMLER:
Antikoagülanlar, antidepresanlar, kardiyovasküler ilaçlar, antibiyotikler, kemoterapötikler ve antihistaminikler ile etkileşir.

LİTERATÜR:
1) PDR, 2000
2) FFD, 2017
3) Journal of Ethnopharmacology, 2017,209,1-12
4) EMA, 2009.
5) ESCOP, 2003, 2009
6) WebMD

Zerdeçalın faydaları nelerdir?

Birçok baharat türünde olduğu gibi zerdeçal için de uzun yıllardır devam eden bilimsel araştırmalar mevcuttur. Bu araştırmaların çok büyük bir kısmında zerdeçalın sağlık üzerindeki olumlu etkileri hakkında fikir birliğine varılmıştır. Sofralarda sıklıkla kullanılan baharatlar arasında yer almasa da özellikle tavuk yemekleri ile birlikte sıklıkla kullanılan köri baharatına sarı rengini veren zerdeçaldır. Bu mucize baharat Güneydoğu Asya ile Hindistan gibi bölgelerde sarı renkli çiçeklere sahip bir bitkinin köklerinden elde edilir. Güçlü antienflamatuvar ve antioksidan özellikleri bulunan zerdeçal, Hindistan'da geleneksel bir tedavi yöntemi olan Ayurveda'da da sıklıkla kullanılır. Herhangi bir sağlık sorunu bulunmayan tüm bireyler günlük olarak 1-2 kaşık zerdeçal tüketerek bağışıklık sistemlerini güçlendirebilir ve enfeksiyon hastalıklarını daha kolay atlatabilir. Yoğurtlu zerdeçalın faydaları, toz zerdeçalın faydaları gibi pek çok konu zerdeçal tüketmeyi düşünen bireylerin merak ettiği konular arasındadır. Zerdeçal her türlü tüketilebilir, fakat içerdiği kurkumin yalnızca yağda çözünebilir olduğundan yağ içeren yemeklerin yanında veya yoğurt gibi içeriğinde doğal olarak yağ bulundurulan besinlerle karıştırılarak tüketilmesi daha sağlıklı bir seçenektir.

Zerdeçalın cilde faydaları nelerdir?

Zerdeçalın faydaları, yalnızca bir besin olarak tüketilmesi ile sınırlı değildir. Aynı zamanda cilt üzerinde de birçok olumlu etkiye sahiptir. Sivilce, egzama ve sedef hastalığı gibi cillde ilişkin birçok sağlık sorununun iyileştirilmesinde zerdeçal ile hazırlanan doğal karışımlardan yararlanılabilir. Antioksidan içeriği, ‌‌antienflamatuvar özelliği ve yaraların iyileştirilmesine yardımcı bileşenleri sayesinde zerdeçal ile doğal bir karışım hazırlayarak cildinizin sorunlu bölgelerine bunu direkt olarak uygulayabilirsiniz. Ciltte renk tonunun eşitlenmesine ve nem dengesinin sağlanmasına yardımcı bir besin olan yoğurt, bu karışımlarda yer almak için oldukça uygun bir seçenektir. Toz zerdeçal, yoğurt ve doğal zeytinyağını karıştırarak hazırladığınız karışımı cildinize uygulayabilir, bir süre beklettikten sonra durulayabilirsiniz. Hassas cilde sahip olanlarda veya alerjik reaksiyonlara yatkın bireylerde bu uygulamalarda dikkatli olunmalı, herhangi bir yanma veya kaşıntı hissedilmesi durumunda uygulama bırakılmalı ve cilt durulanmalıdır.

Zerdeçal nasıl tüketilir?

Sağlık üzerindeki olumlu etkilerinden dolayı kullanımı oldukça yaygınlaşan zerdeçal, günümüzde baharatın yanı sıra kapsüller, çaylar, toz ve ekstreler şeklinde de bulunabilir. Bir baharat olarak zerdeçal, yemeklerin içerisine eklenebileceği gibi yoğurtla karıştırılarak da kolaylıkla tüketilebilir. Bunun yanı sıra köri baharatı da bol miktarda zerdeçal içerir. Bu baharatın kullanımı özellikle tavuk yemeklerinde ve sosların içerisinde kullanıldığında lezzet vermenin yanı sıra sağlığı olumlu etkileyen bileşenleri de vücudunuza almanızı sağlar. Bu şekilde tüketmekten hoşlanmayan bireyler zerdeçal içeren kapsüller kullanmayı tercih edebilir. Fakat bu kapsüller mutlaka bilinen ve güvenilirliği kanıtlanmış markalardan temin edilmeli, kullanımdan önce mutlaka doktora danışılmalıdır. Zerdeçalın bir diğer tüketim yöntemi ise çayının hazırlanmasıdır. Bir tatlı kaşığı zerdeçal bir cezve içerisinde kaynatılarak çayı hazırlanabilir. Tadının güzelleştirilmesi açısından farklı baharatlar da bu karışıma eklenebilir. Yapılan araştırmalar zerdeçalın 10 dakika boyunca kaynatılması ile yararlı bileşenlerinin daha iyi çözündüğünü gösterdiğinden en az 10 dakika kaynatılarak çayın hazırlanmasında fayda vardır.

Zerdeçal hangi besin ögelerini içerir?

Sağlık üzerine faydaları saymakla bitmeyen zerdeçal, tüm bu olumlu etkilerine karşın çok düşük kalori içeriğine sahiptir. Bu nedenle kilo vermeyi hedefleyen bireylerin kullanımına da oldukça uygundur. Bir çorba kaşığı zerdeçal tozu, vücuda yaklaşık olarak 29 kilokalorilik enerji sağlar. Bunun yanı sıra 0.91 gram protein, 0,31 gram yağ, 6.31 gram karbonhidrat, 2.1 gram lif içerir. Mikro besin ögelerinin karşılanmasına da yardımcı olan zerdeçalın bir yemek kaşığı kadarlık miktarı tüketildiğinde günlük demir ihtiyacının %16'sı, potasyum ihtiyacının %5'i, manganez ihtiyacının %26'sı ve C vitamini gereksiniminin %3'ü karşılanır. Dolayısıyla sağlıklı ve dengeli bir beslenme planı belirlenirken zerdeçal tüketiminin de bunun içerisine eklenmesi hem sağlığın korunmasına hem de makro ve mikro besin ögesi gereksinimlerinin karşılanmasına yardımcı olacaktır.

Kurkumin nedir?

Zerdeçalın içerisindeki ana aktif madde olan kurkumin, bu besinin vücuda sağladığı olumlu etkilerin birçoğundan sorumlu olan oldukça önemli bir bileşendir. Zerdeçalın ağırlığının %3'ü kurkuminden oluşur. Bu maddeden en iyi şekilde yararlanabilmek için çok fazla miktarlarda zerdeçal tüketmek gerekmesi ve bunun çoğu birey için mümkün olmaması nedeniyle zerdeçal özlerinden elde edilen kurkumin takviyeleri üretilir. Bu takviyeler doktora danışılarak kullanılabilir. Kurkumin, vücutta emilebilirliği düşük olan bir bileşendir. Karabiberde bolca bulunan piperin, bu bileşenin vücuttaki emilimini %2000'e kadar artırabilir. Dolayısıyla zerdeçal takviyelerinin içeriğinde genellikle piperine de yer verilerek vücuttaki kullanılabilirliği maksimuma çıkarılabilir. Ek olarak kurkumin, yağda çözünebilen bir bileşendir. Bu nedenle yemeklerle birlikte tüketilmesi, kurkuminin çözünürlüğünü ve dolayısıyla emilimini artırır. 

Zerdeçal hangi hastalıklardan korur?

Zerdeçalın içerisinde yer alan kurkumin, doğal bir ‌‌antienflamatuvardır. Bu sayede hastalıkların iyileşmesini hızlandırır, kronik enflamatuvar hastalıkların tedavi sürecini kolaylaştırır. Antioksidan bileşenler içeren zerdeçal vücudu kalp ve damar hastalıklarına, kansere ve metabolik sendroma karşı korur. Mevcut hastalarda ise tedavi sürecini desteklerken akut komplikasyonların gelişim riskini azaltır, hastalığın ilerleyişini yavaşlatır. Zerdeçalın yapısında yer alan bileşenlerin beyindeki nöronların onarımını ve belirli öçülerde çoğalmasını destekleyen bir tür büyüme hormonu olan beyin kaynaklı nörotrofik faktörün (BDNF) kandaki düzeylerini artırdığı tespit edilmiştir. Bu durum zerdeçalın aynı zamanda depresyon, Alzheimer hastalığı gibi pek çok psikiyatrik ve nörolojik hastalığa karşı da koruyucu etki sağladığını gösterir. Çocuklarda zeka gelişimini destekler, hafızayı ve bilişsel fonksiyonları güçlendirir. Kalp ve damar hastalıklarına karşı korur, damar yapısını güçlendirir. Hücresel yapıların güçlendirilmesine katkıda bulunarak kanserleşmeyi önler. Bu sayede tüm kanser türlerine karşı koruyucu etki sağlar. Zerdeçalın vücuda sağladığı bir diğer olumlu etki ise artrite karşı korumasıdır. Bu etkiyi de yine ‌‌antienflamatuvar etkisi sayesinde gerçekleştirir.

Sağlık üzerine yukarıda sayıldığı gibi pek çok olumlu etkiler sağlayan zerdeçal, herhangi bir sağlık sorunu bulunmayan bireylerde güvenle kullanılabilir. Kronik bir hastalığı bulunan, herhangi bir sebeple düzenli olarak ilaç kullanan bireylerde bu baharatın tüketimine veya kurkumin takviyelerine başlanmadan önce mutlaka bir hekime başvurulmalıdır. Eğer siz de bu besinin olumlu etkilerinden yararlanmak istiyorsanız güvenilir markalar tarafından hazırlanan besin takviyelerini doktorunuza danışarak temin edebilirsiniz.