BİTKİNİN ADI:
- Latince: Hypericum perforatum L.
- İngilizce: St. John's Wort
- Türkçe: Sarı kantaron , Binbirdelikotu , Kanotu
- Sinonimi (varsa): Hypericum asssurgens Peterm. ex Rouy, Hypericum lineolatum Jord.
FAMİLYASI:
Hypericaceae (Guttiferae)
KULLANILAN KISMI:
Çiçekli topraküstü kısımları ve sabit yağda çiçeklerinden hazırlanan yağı
GÜVENLİLİKLE İLGİLİ UYARILAR:
- Aktif bileşenlere karşı aşırı duyarlık gelişebilir.
- Dahilen veya haricen tedavi sırasında yoğun güneş ışığından kaçınılmalıdır.
- Ciltte infeksiyon belirtileri gözlenirse hekime danışılmalıdır.
- 12 yaş altındaki çocuklarda haricen, 18 yaş altındakilerde dahilen kullanımı önerilmez.
- Organ nakli operasyonlarından 2 ay önce kullanımı kesilmelidir.
- Kullanımı sırasında mide ve barsakta rahatsızlık, alerjik cilt reaksiyonları oluşabilir, yorgunluk ve huzursuzluk hissedilebilir.
- Bir haftalık kullanım süresince hastalık belirtilerinin geçmemesi durumunda veya kullanımı sırasında istenmeyen etki görülürse hekime danışılmalıdır.
- Yeterli veri olmadığından gebelik ve emzirme döneminde kullanılmamalıdır.
- Bitkisel ürünlerle tedavi konusunda eğitim görmüş hekim ve eczacı denetiminde kullanılmalıdır.
İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ VE DİĞER ETKİLEŞİMLER:
CYP3A4, CYP2C9, CYP2C19 ile metabolize olan ve P-glikoprotein substratları, oral kontraseptifler, genel ve lokal anestezikler, antidepresanlar ve teofilin ile etkileşebilir.
LİTERATÜR:
1) EMA, 2009
2) EMA, 2018
3) PDR, 2000
4) FFD, 2011
5) WebMD
Sarı kantaron nedir?
Sarı kantaron (Hypericum perforatum L.), Hyperaceae familyasından bir bitki olup dünyada ılıman ve tropik iklimde doğal olarak yetişen bir bitkidir. Sarı kantaron ülkemizde binbirdelikotu, kılıçotu, kanotu,yaraotu, kuzukıran olarak da adlandırılmaktadır. Latince adı ise Hypericum perforatum'dur Sarı çiçekleriyle tanınan çok yıllık otsu bir bitki olan sarı kantaronun birçok türü bulunmaktadır. Ülkemizde 100’e yakın türü yetişmektedir ve 42’si endemik yani sadece Türkiye’de yetişen türlerdir. Sarı kantaron türleri; naftodiantronlar, floroglusinol türevleri, flavonoitler, organik asitler, uçucu yağlar, amino asitler, ksantonlar, taninler, proksiyanidinler ve diğer suda çözünen bileşenler olmak üzere en az 11 farklı sınıfa dahil çok sayıda sekonder metabolit içermektedir.
Sarı kantaron yağı nedir?
Sarı kantaron yağı, sarı kantaron bitkisinin çiçek ve yapraklarından elde edilmektedir. Çiçekler ve bitkinin yaprakları “hypericum” yağı ile doludur. Sarı kantaron yağı biyoflavonoidler, antioksidanlar, hiperisin ve hiperforin dahil birçok aktif madde içerir.
Bu doğal yağ faydalı bileşenleri ile cilt sorunlarından sindirim hastalıklarına kadar birçok alanda kullanılmaktadır. Yanıklarda ve yaralarda ağrıyı ortadan kaldıran iltihap önleyici, iyileştirici bileşenleri nedeniyle cilt bakımı için çok faydalıdır. Sarı kantaron yağı, oksijenden zengin kanın hasarlı cilt hücrelerine dolaşımını teşvik eder ve cildin onarımının gerçekleşmesini sağlar.
Sarı kantaron yağı ayrıca antibakteriyel özelliklere sahiptir. Topikal olarak (cilde) uygulandığında, küçük yaralar, yanıklar ve cilt tahrişiyle ilişkili semptomları hafifletebilir.
Mide rahatsızlıklarını önler, gastrit kaynaklı ağrıların azaltılmasında kullanılır.
Sarı kantaron yağı ağrı kesici özelliği ile romatizmal ağrıyı hafifletir ve gut ve şişme sorunlarına yardımcı olur. Güçlü etkileri olabilen ve ilaçlarla etkileşim yapabilen sarı kantaron yağı kullanılmadan önce mutlaka uzman bir hekime danışılmalı ve sarı kantaron yağı mutlaka bir fitoterapi uzmanı kontrolünde kullanılmalıdır.
Bu bitkinin çeşitli rahatsızlıklar üzerindeki olumlu etkileri nedeniyle kullanımı yaygındır. En sık yanıkların, yaraların, kesiklerin tedavisinde ve yaşlanma karşıtı özellikleri için sarı kantaron yağı kullanılmaktadır. Sarı kantaron yağının iyileştirici etkileri mantar, virüs ve bakteri ile ilgili problemlerde kendini gösterir. Ayrıca ciltte oluşan yara ve lekelere karşı etkilidir, böcek ısırıklarının iyileşmesine yardımcı olur.
- Enflamasyonu azaltır
Sarı kantaron yağının içerdiği antioksidanlar ve interlökinler, iltihabı azaltır, bu da bu yağı ağrı ve sızı çekenlerin yanı sıra iltihaplanmaya neden olan cilt rahatsızlıkları için pratik bir seçenek haline getirir.
- İyileştirmeyi hızlandırır
Sarı kantaron yağı, hücre onarıcı ve yenileyici etkisi bulunduğu için topikal olarak düzenli bir şekilde kullanıldığında yara, yanık ve akne izlerinin görünümünü azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca diyabetik ayak ülserlerinin yanı sıra diğer lezyonları tedavi etmek için kullanılmaktadır.
- Cilt sorunlarını tedavi eder
Cilde uygulandığında, sarı kantaron yağı etkilenen bölgeye kan akışını artırarak yanıkları ve sıyrıkları tedavi eder. Kremlerin içindeyken mikroorganizmaları öldürerek açık yaraların temiz kalmasına yardımcı olur. Ayrıca hassas cildi yatıştırmaya yardımcı olduğu da bilinmektedir.
- Enfeksiyonla savaşır
Sarı kantaron yağı güçlü bir antiviraldir. Bakteri ve mantarlara karşı da aynı oranda etkilidir. Cilt üzerinde bu mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonlar için kullanılabilmektedir. Ayak mantarı, uçuk, deride oluşan enfeksiyonlarda iyileşme sağlamaktadır.
- Cilt kalitesini iyileştirir
Sarı kantaron yağı topikal uygulaması, doğal yağları ile cildi nemlendirdiğini göstermiştir. Yaşlanma karşıtı etkileri bulunmaktadır. Düzenli uygulama ile cildi sıkılaştırarak ince çizgilerin görünümünü azaltır. Cildin elastikiyetini artırmaktadır. Cilt tonunu eşitlemektedir.
- Saç dökülmesini önler
Zengin bileşenleriyle sarı kantaron yağı, saçı ve saç köklerini beslediği için saç dökülmesini önler. Saçları güçlendirir ve gürleştirir. Saç derisinde oluşan pullanma, kepek ve egzamaya karşı kullanılabilmektedir.
Sarı kantaron yağı hangi hastalıklara iyi gelir?
Sarı kantaron yağı, şişkinlik, kabızlık ve gaz sancıları, mide rahatsızlıklarını önler, gastrit kaynaklı ağrıların azaltılmasında kullanılır. Egzama, akne ve sivilceler, hemoroidler, boğaz, yutak, deri ve mukoza zarının iltihaplanmasına neden olan bakteriyel ve viral enfeksiyonların tedavisinde bir yardımcı olarak idealdir.
Sarı kantaron yağı, romatizmal ağrıyı hafifletir, şişme, morarma ve varisli damarların neden olduğu sorunlara yardımcı olur. Sarı kantaron yağı ile masaj ağrılı kaslar, romatizma, siyatik, lumbago, varis için de kullanılır.
Güneş ışığına maruz kaldığında dikkatli olunması önerilir, çünkü sarı kantaron yağının harici kullanımı, özellikle hassas cilde sahip kişilerde güneş yanığı olma olasılığını artırmaktadır. Hamilelikte ve emzirme döneminde kullanılmamalıdır çünkü bu koşullarda sarı kantaron kullanımına ilişkin bilimsel veri yoktur.
Sarı kantaron yağının cilde faydaları nelerdir?
Sarı kantaron yağı antioksidan ve antiinflamatuvar faydaları ile ünlü flavonoidler açısından da zengindir. Cildi iyileştirmeye ve onarmaya yardımcı olmayı bu kadar iyi yapan da budur.
Sarı kantaron yağı iyileştirici özelliklere sahiptir - tahrişleri yatıştırır, iltihaplarla savaşmaya yardımcı olur, kaşıntıyı giderir ve aynı zamanda cildi etkili bir şekilde yeniler. Cildi nemlendirir ve yumuşatır, etkili bir şekilde besler ve cilde sağlıklı görünümünü geri kazandırır.
Sarı kantaron yağı aynı zamanda antibakteriyel, anti viral özelliklere sahiptir, cildi rahatlatır ve güçlendirir. Güneş yanıkları ve küçük yaralar üzerindeki yenileyici etkisi ile bilinir. Deri iltihabını engeller ve kan dolaşımını iyileştirir. Sarı kantaron yağı, kuru, hassas veya kaşıntılı ciltler için yağlarda ve emülsiyonlarda kullanılabilir.
Sarı kantaron yağı, küçük yaralar ve yanıklar, güneş yanıkları, akne, kepek ve egzama tedavisinde kullanılır.
Sarı kantaron yağı ciltte nasıl kullanılır?
Sarı kantaron yağı ciltte yara iyileşmesi, deri enfeksiyonları, egzama gibi çeşitli diğer cilt rahatsızlıkları için topikal olarak kullanılmaktadır. Düzenli bir şekilde kullanılması hem hastalıkları iyileştirmede hem de önlenmesinde önem taşımaktadır. Sarı kantaron yağı haftada 1ya da 2 kez saç bakımında kullanılabilir. Saç yıkanmadan en az 30 dakika önce uygulanmalı ve saç derisine birkaç dakika boyunca nazikçe masaj yapılmalıdır. Daha sonra saç yıkanarak yağdan arındırılmalıdır.
Sarı kantaron yağı şişkinlik, kabızlık ve gaz sancıları için de kullanılabilmektedir. Günlük tüketimde 2 çay kaşığını geçmemek gerekmektedir. Sarı kantaron yağının ilaçlarla etkileşimi nedeniyle dikkatli olunmalıdır. Sarı kantaron yağı ilaçların etkisini değiştirebilir ya da etkisiz hale getirebilirler. Düzenli ilaç kullanmak zorunda olan kişiler kullanmadan önce mutlaka uzman bir hekime danışmalıdır.
Sarı kantaron yağı kullanırken ağrı, karıncalanma, iyileşmeyen yaralar, ciltte reaksiyonlar gibi olağan dışı bulgular olursa kullanımı bırakılıp uzman bir hekime başvurulmalıdır.
Sarı kantaron yağı nasıl yapılır?
Sarı kantaron yağı elde etmek için birkaç yöntem kullanılmaktadır. En yaygın olan yöntem şu şekildedir. 100 gr taze ya da kuru kantaron çiçeği hafifçe ezilerek 250 gr zeytinyağı olan cam bir kavanoza eklenir. Bu karışım 30 gün boyunca ara sıra çalkalanarak güneşte bırakılır.30 gün sonunda süzülür. Taze sarı kantaron çiçeği kullanılırsa yağ kırmızı, kuru çiçekler kullanılırsa yağın rengi sarı olacaktır. Etki olarak ikisi de aynı özelliklere sahiptir.
