BİTKİNİN ADI:
- Latince: Passiflora incarnata L.
- İngilizce: Passion flower, Maypop
- Türkçe: Çarkıfelek, Saatgülü
- Sinonimi: Passiflora edulis Sims.
FAMİLYASI:
Passifloraceae
KULLANILAN KISMI:
Topraküstü kısmı
GÜVENLİLİKLE İLGİLİ UYARILAR:
- Aktif maddeye karşı aşırı duyarlılık görülebilir.
- Araç veya makine kullanımını etkileyebilir.
- 12 yaş altındaki çocuklarda kullanılmamalıdır.
- Yeterli veri olmaması sebebiyle hamile ve emziren bayanlarda kullanılması önerilmez.
- İki haftadan daha uzun süre kullanıldığında hastalık belirtilerinin geçmemesi durumunda veya kullanımı sırasında istenmeyen etki görülürse hekime danışılmalıdır.
- Bitkisel ürünlerle tedavi konusunda eğitim görmüş hekim ve eczacı denetiminde kullanılmalıdır
İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ VE DİĞER ETKİLEŞİMLER:
Benzodiazepinler gibi sentetik sedatiflerle ve fenelzin gibi MAO inhibitörleri ile etkileşir.
LİTERATÜR:
1) PDR, 2000
2) FFD, 2011
3) EMA, 2007
4) EMA, 2014
ÇARKIFELEK BİTKİSİNİN FAYDALARI VE TEDAVİ AMAÇLI KULLANIMI
Çarkıfelek yatıştırıcı etkisi olan bitkilerdendir, sinir sistemi üzerinde rahatlatıcı bir etkisi vardır. Çiçek, yaprak, sap ve meyveden yapılan ekstre, anksiyete ve uyku problemlerine karşı kullanılır. Çarkıfeleğin bupsikolojik etkileri nasıl sağladığı bilinmiyor, ama beyinde bu psikolojik rahatsızlıklarla ilgili engelleyici enzimleri barındırıyor olabilir.
Ayrıca beyinde GABA olarak adlandırılan rahatlatıcı bir nöro-ileticinin bulunduğu bölgeleri de sarar. Bu etkiler, çarkıfeleğin sinir sistemi ve uyku konusunda sağladığı rahatlamayı açıklayabilir. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalardaki ön araştırmalar, çarkıfeleğin anksiyete geriletici ve yatıştırıcı özellikleri olduğuna dair varsayımı desteklemiştir. Ama insanlar üzerinde yapılacak deneylere ihtiyaç duyulmaktadır.
Bir araştırmada, anksiyete rahatsızlığı olan 32 insana günlük bir plasebo tabletin yanında 45 damla sıvı çarkıfelek ya da plasebo damlalarının yanında 30 mg oksazepam (diazepam benzeri bir ilaç) verilmiştir. 1 ay sonra, iki grupta da anksiyete azalmıştır. Baş dönmesi ve uyuşukluk oranları benzer olsa da, çarkıfelek alan gruptaki bozukluk oranı daha az görülmüştür.
Çarkıfeleğin içeriğinde iyi bilinen bir antioksidan ve aynı zamanda anti-anksiyete özellikleri olan flavanoid bulunur; flavanoid, bitkinin diğer kısımlarına göre yaprakta daha yoğun olarak bulunabilir. Çarkıfelek içeriğinde ayrıca keskin bir tadı olan ve tıbbi etkilere sahip birçok bitkide bulunan bir kimyasal olan alkaloid barındırır.
ÇARKIFELEK BİTKİSİNİN KULLANIM ŞEKLİ
DEMLEME: 1-2 çay kaşığı kurutulmuş çarkıfeleği (kök hariç) 2 bardak suya koyun ve demleyin. Süzün ve günde 3 defa ve uykudan önce alın ki yatıştırıcı ve antioksidan özelliği işe yarasın.
KAPSÜL: Günde 1-2 defa (genellikle diğer bitkilerle karıştırılmış şekilde sunulan) 350 mg’lık kapsül alın.
TENTÜR: Genellikle oğul otu ya da şerbetçiotuyla sunulan tentürlerden günde 1-3 defa, 1-2 ml alın.
Çarrkıfelek bitkisinden yapabileceğiniz güzel bir tarif; stres alan çay...
1 bardak sarı papatyayı, çeyrek bardak lavanta tomurcuğunu, çeyrek bardak kurutulmuş çarkıfeleği, çeyrek bardak kurutulmuş oğulotunu, çeyrek bardak kuşburnuyu karıştırın. Bardak başı 1 çay kaşığı karışımı demliğe koyun. Kaynayan suya atın ve 5 dakika demleyin. Süzün, tatlandırın ve tadını çıkarın!
